۲۵ تیر ورود ذی‌نفعان به یک بازی برد-برد در بانکداری باز
ورود ذی‌نفعان به یک بازی برد-برد در بانکداری باز
بانکداری باز در ایران طی یک دهه گذشته، هرچند با پیشرفت‌هایی همراه بوده، اما هنوز به جایگاه مطلوب و مقیاس‌پذیری واقعی خود دست نیافته است. همایون محبوبی، مدیرعامل فرابوم، معتقد است بانک‌ها از ظرفیت‌های بانکداری باز به‌طور کامل بهره‌برداری نمی‌کنند.
همایون محبوبی همچنین آماده نبودن زیرساخت‌های بانک‌ها را یکی از دلایل اصلی عدم موفقیت نوآوری باز در کشور می‌داند. او بیان می‌کند:
«برای رسیدن به خروجی‌های مطلوب در بانکداری باز، زیرساخت‌های فنی، کسب‌وکاری و فرآیندی در بانک‌ها باید فراهم شود. این در حالی‌ست که بانک‌های ایران در برابر پذیرش نوآوری، اغلب مقاومت می‌کنند. از سوی دیگر، شرایط اقتصادی و کسب‌وکاری در کشور، مانعی برای توسعه و پذیرش این رویکرد ایجاد کرده است.»
چالش‌های بانکداری باز در ایران
همایون محبوبی اضافه می‌کند که بسیاری از بانک‌های کشور هنوز اهمیت ارائه خدمات خارج از کانال‌های داخلی خود را درک نکرده‌اند. یکی از مشکلات اساسی، عدم اعتماد بانک‌ها به برون‌سپاری برخی خدمات است. وی در این باره می‌گوید:
«بانک‌های ایران، مشابه دیگر بانک‌های دنیا، تمایل دارند که مالک و کنترل‌کننده همه چیز باشند. موضوع‌هایی مانند امنیت و ریسک باعث شده‌اند بانک‌ها به اکوسیستم اطراف خود محدود شوند و در نتیجه توسعه بانکداری باز تحت تأثیر قرار گیرد.»
نقش داده‌های باز
داده‌های باز یکی از عوامل کلیدی در موفقیت بانکداری باز است. بانک‌ها می‌توانند با ارائه پلتفرم‌های API استاندارد، امن و کارآمد، امکان دسترسی توسعه‌دهندگان و کسب‌وکارها به داده‌های بانکی را فراهم کنند. این اقدام به ایجاد خدمات نوآورانه و تقویت اکوسیستم کمک می‌کند. در این میان، حفظ امنیت داده‌ها و حریم خصوصی مشتریان، اولویتی غیرقابل چشم‌پوشی و بسیار حیاتی است. در نهایت، بهره‌گیری از داده‌ها برای ارائه خدمات متنوع، مقرون‌به‌صرفه و شخصی‌سازی‌شده می‌تواند بانکداری باز را به ابزاری موثر برای رشد اقتصاد دیجیتال و تحول صنعت بانکی تبدیل کند.
ضرورت تنظیم‌گری
همایون محبوبی به نقش تنظیم‌گری در توسعه بانکداری باز اشاره و بر اهمیت آن تأکید می‌کند. وی توضیح می‌دهد:
«کشورهای پیشرفته توانسته‌اند تنظیم‌گری این حوزه را به درستی اجرا کنند، اما در ایران، مداخله مستقیم رگولاتور در بخش اجرایی مشکلاتی ایجاد کرده است. این امر نه‌تنها برای کسب‌وکارها خوشایند نیست، بلکه روند توسعه را نیز کند کرده است.»
افق روشن
با وجود چالش‌ها، همایون محبوبی نسبت به آینده بانکداری باز در ایران خوش‌بین است. او معتقد است که با رفع این مشکلات، می‌توان به بلوغ این حوزه تا پایان دهه امیدوار بود. وی تأکید می‌کند:
«ذی‌نفعان شامل مردم، کسب‌وکارها، ارائه‌دهندگان سرویس، بانک‌ها و حاکمیت باید به شکلی هماهنگ وارد این بازی برد-برد شوند. اگر منافع یکی از این ذی‌نفعان نادیده گرفته شود، اکوسیستم بانکداری باز موفق نخواهد بود.»
در نتیجه، همایون محبوبی پیشنهاد می‌دهد که تمرکز بر روی کلیه بخش‌های این حوزه ضروری است. از سوی دیگر، نادیده گرفتن هر یک از بخش‌ها به فرهنگ این نوآوری باز آسیب می‌زند.