۱۶ آبان تاثیر API بر تنوع خدمات در صنعت بانکداری
مقدمه
در سالهای اخیر، نوآوریهای دیجیتال به طرز چشمگیری نحوه ارائه خدمات مالی و بانکداری را تغییر دادهاند. یکی از این نوآوریهای کلیدی، API است. APIها به بانکها و سایر نهادهای مالی امکان میدهند تا خدمات خود را بهطور مستقیم با دیگر بازیگران اقتصادی به اشتراک بگذارند و این کار را در چارچوبهای از پیش تعریفشده و امن انجام دهند. APIها پلی هستند که بانکها، شرکتهای فینتک و حتی نهادهای غیرمالی را به هم متصل میکنند، و به این ترتیب اکوسیستم بانکداری مدرن را شکل میدهند.
ارائه APIها در بانکداری به عنوان یکی از نوآوریهای کلیدی فناوری، تأثیرات گستردهای بر نحوه ارائه خدمات و تعاملات مالی داشته است. این فناوری، بانکها را از نهادهای سنتی به ارائهدهندگان خدمات دیجیتال و یکپارچه تبدیل کرده است. APIها با افزایش سرعت، کارایی، و انعطافپذیری، فرصتهای بینظیری برای توسعه مدلهای جدید بانکی فراهم کردهاند و به بانکها، شرکتهای فینتک و کسبوکارهای غیرمالی اجازه دادهاند تا همکاری و تعاملات نزدیکتری داشته باشند.
APIها بهخصوص در چهار حوزه مهم بانکداری یعنی بانکداری باز بانکداری بهعنوان خدمت بانکداری متمرکز و تأمین مالی تعبیهشده نقشی کلیدی دارند. این مقاله به تحلیل این حوزهها میپردازد و به بررسی اثرات ارائه APIها بر تنوع خدمات و نوآوریها در این مدلهای بانکی میپردازد. همچنین نمونههای عملی از پیادهسازی این فناوری در صنعت مالی و بانکداری ارائه خواهد شد.
بانکداری متمرکز
بانکداری متمرکز به مدیریت یکپارچه دادهها و فرآیندهای مالی در یک سیستم واحد اشاره دارد. در این مدل، APIها به بانکها کمک میکنند تا با یکپارچهسازی دادهها و سیستمها، خدمات بهتری به مشتریان ارائه دهند. APIها به بانکها امکان میدهند که دادههای مشتریان را به صورت متمرکز مدیریت کنند و این دادهها را در چندین بخش از بانک در دسترس قرار دهند.
بانکداری متمرکز باعث بهبود یکپارچگی سیستمهای بانکی میشود. با استفاده از APIها، بانکها میتوانند دادههای مشتریان را به صورت بلادرنگ در سراسر سازمان به اشتراک بگذارند و از اطلاعات بهروز و دقیق بهرهبرداری کنند. این امر باعث میشود که خدمات بهتری به مشتریان ارائه شود و فرآیندهای بانکی سریعتر و کارآمدتر انجام شود.
بانکداری متمرکز همچنین به بهبود تجربه کاربری مشتریان کمک میکند. به عنوان مثال، مشتریان میتوانند بدون نیاز به مراجعه به شعبههای مختلف یا تماس با مراکز پشتیبانی، از خدمات بانکی بهروز و در لحظه استفاده کنند. بانکداری متمرکز به لطف APIها فرآیندهای مشتریمحور را سادهتر و سریعتر کرده و از تکرار اطلاعات یا تأخیر در ارائه خدمات جلوگیری میکند.
APIها در افزایش تنوع خدمات بانکداری نقش کلیدی ایفا میکنند، از جمله در تسهیل فرآیندهای ثبتنام و احراز هویت با نهادهای دولتی و قانون گذار. بهعنوان مثال، پلتفرمهایی مانند tink با ارائه APIها، امکان اتصال سیستم های داخلی مجموعه ها را با سیستمهای رگولاتوری فراهم میکنند. هنگام ثبتنام در اپلیکیشنهای مالی یا دریافت خدمات بانکی، APIها اطلاعات هویتی کاربران را بهطور خودکار با پایگاههای داده دولتی تطبیق داده و احراز هویت چندعاملی را انجام میدهند. این فرآیند نه تنها سرعت و سهولت خدمات را افزایش میدهد، بلکه از تقلب و دسترسی غیرمجاز به دادههای حساس جلوگیری میکند، که نتیجه آن ارائه خدمات ایمنتر و سریعتر است.
در نهایت، بانکداری متمرکز با استفاده از APIها امکان مدیریت بهتر دادههای مشتریان و ارائه خدمات سفارشیشده را فراهم میسازد. این مدل از بانکداری به بانکها اجازه میدهد تا با تمرکز بر نیازهای مشتریان، خدماتی با کیفیت بالاتر و متناسب با نیازهای خاص هر مشتری ارائه دهند.
بانکداری باز
بانکداری باز یکی از مهمترین مدلهای نوآورانه در بانکداری مدرن است که به وسیله APIها ممکن شده است. این مدل بانکها را قادر به اشتراکگذاری اطلاعات مالی مشتریان با سایر موسسات مالی و فینتکها میکند، به شرطی که مشتری اجازه این کار را داده باشد. هدف بانکداری باز این است که به مشتریان امکان دسترسی به خدمات متنوعتر، بهتر و سریعتری بدهد.
در بانکداری باز، APIها نقشی کلیدی دارند، زیرا آنها امکان ارتباط میان بانکها، موسسات مالی و فینتکها را فراهم میکنند. یکی از دستاوردهای مهم بانکداری باز افزایش شفافیت و دسترسی بهتر به اطلاعات مالی است. با استفاده از APIها، مشتریان میتوانند به تمامی حسابهای بانکی خود از طریق یک اپلیکیشن دسترسی داشته باشند و اطلاعات مالی خود را به صورت جامع و یکپارچه مدیریت کنند. این امر نه تنها راحتی بیشتری برای مشتریان ایجاد میکند، بلکه باعث میشود که آنها از محصولات و خدمات متنوعتری بهرهمند شوند.
از سوی دیگر، بانکداری باز با ارائه APIها باعث ایجاد فرصتهای نوآورانه برای استارتآپهای فینتک شده است. این استارتآپها میتوانند از دادههای بانکها برای توسعه سرویسهای جدید و منحصر به فرد استفاده کنند که رقابت را در بازار بانکی تقویت میکند. برای مثال، در بریتانیا پس از اجرای مقررات بانکداری باز، شاهد افزایش تعداد اپلیکیشنهای مدیریت مالی شخصی بودهایم که به کاربران این امکان را میدهند تا به اطلاعات مالی خود دسترسی پیدا کرده و از خدمات تحلیل هزینهها، مدیریت بودجه و حتی پیشنهادهای وام و سرمایهگذاری استفاده کنند.
یکی دیگر از مزایای کلیدی بانکداری متمرکز با استفاده از APIها، بهبود امنیت اطلاعات است. APIها به بانکها اجازه میدهند تا با استفاده از پروتکلهای امنیتی پیشرفته، دادههای حساس مشتریان را به شکلی ایمن به اشتراک بگذارند. استانداردهایی مانند PSD2 و OAuth2 نقش حیاتی در تضمین امنیت و کنترل دسترسی ایفا میکنند. PSD2 به بانکها و موسسات مالی الزام میکند که از احراز هویت چندعاملی استفاده کنند تا اطمینان حاصل شود که فقط کاربران مجاز به دادههای مالی دسترسی دارند. OAuth2 نیز به عنوان پروتکل استاندارد برای مدیریت مجوزهای دسترسی، اجازه میدهد که اطلاعات مشتریان تنها با رضایت و در محیطی ایمن به اشتراک گذاشته شود. با بهرهگیری از این استانداردها، بانکها نهتنها از دسترسی غیرمجاز به اطلاعات جلوگیری میکنند، بلکه اعتماد مشتریان را نیز از طریق کنترل دقیق و محافظت از دادههای آنها تقویت میکنند.
از دیگر دستاوردهای بانکداری باز، افزایش شفافیت و اعتماد مشتریان به بانکها است. وقتی مشتریان بتوانند به سادگی به اطلاعات خود دسترسی داشته و با شرکتهای دیگر در ارتباط باشند، میزان اعتماد به سیستم بانکی افزایش پیدا میکند. به طور خلاصه، بانکداری باز به لطف APIها به مشتریان این امکان را میدهد که بهتر از گذشته، خدمات و محصولات مالی را انتخاب و استفاده کنند.
خدمات مالی باز
خدمات مالی باز به عنوان یکی از پیشرفتهترین مراحل تحول دیجیتال در حوزه خدمات مالی، مفهومی است که تمامی جنبههای مالی فرد یا کسبوکار را شامل میشود. این سیستم با استفاده از فناوری API، دادههای مالی مربوط به بیمه، سرمایهگذاری، وام و پرداختها را میان موسسات مالی و ارائهدهندگان شخص ثالث به اشتراک میگذارد. خدمات مالی باز به کاربران اجازه میدهد که تمامی اطلاعات مالی خود را از منابع مختلف بهطور متمرکز مدیریت کنند و از خدمات مالی متناسب با نیازهایشان بهرهمند شوند.
بهعنوان مثال، با این فناوری یک کاربر میتواند در یک پلتفرم واحد به اطلاعات حساب بانکی، بیمهها و داراییهای سرمایهگذاری خود دسترسی پیدا کند. ارتباط بین خدمات مالی باز و بانکداری باز در این است که خدمات مالی باز به عنوان یک گام توسعه یافته از بانکداری باز، دادههای بیشتر و حوزههای گستردهتری از خدمات مالی را در بر میگیرد. در حالی که بانکداری باز عمدتاً به حسابهای بانکی و تراکنشها محدود است. خدمات مالی باز دامنه وسیعتری از دادهها و خدمات مالی را به اشتراک میگذارد و به نوآوریهای گستردهتر در صنعت مالی کمک میکند.
در حوزه خدمات مالی باز، یک مثال قابل توجه شرکت Plaid است که به کاربران امکان میدهد اطلاعات مالی خود را از منابع مختلف مانند حسابهای بانکی، کارتهای اعتباری، و سرمایهگذاریها بهطور یکپارچه مدیریت کنند. Plaid از طریق APIهای خود به اپلیکیشنهای مالی شخص ثالث اجازه میدهد که با رضایت کاربر به دادههای مالی او دسترسی پیدا کنند. بهعنوان مثال، اپلیکیشنهای بودجهبندی و مدیریت مالی مانند Mint یا Venmo با Plaid ارتباط برقرار کرده و اطلاعات حسابهای بانکی و سایر داراییهای کاربر را بهصورت یکپارچه جمعآوری می کنند. این رویکرد به کاربران امکان میدهد تا تمام داراییهای مالی خود را در یک پلتفرم مدیریت کرده و تصمیمگیریهای مالی بهتری داشته باشند.
بانکداری بهعنوان خدمت
بانکداری بهعنوان خدمت (BaaS) یکی دیگر از مدلهای مدرن بانکداری است که به واسطه APIها امکانپذیر شده است. در این مدل، بانکها خدمات بانکی خود را به صورت مستقیم و از طریق APIها به سایر کسبوکارها، استارتآپها و حتی شرکتهای غیرمالی ارائه میدهند. به این ترتیب، شرکتهای غیرمالی نیز میتوانند بدون نیاز به توسعه زیرساختهای مالی، خدمات بانکی به مشتریان خود ارائه کنند.
یکی از ویژگیهای کلیدی BaaS، کاهش هزینههای عملیاتی است. بانکها با ارائه در عوض، کسبوکارها میتوانند از APIهای بانکها برای ارائه خدمات مالی به مشتریان خود استفاده کنند. این امر به ویژه برای کسبوکارهای کوچک و متوسط که توانایی یا تخصص لازم برای راهاندازی سیستمهای مالی پیشرفته را ندارند، بسیار مفید است.
علاوه بر کاهش هزینهها، BaaS افزایش انعطافپذیری را نیز به همراه دارد. BaaS به کسبوکارهایی که به دنبال ارائه خدمات مالی به مشتریان خود هستند،ولی زیرساخت بانکی ندارند کمک میکند.این مدل مناسب فین تک ها،استارتاپ های فناوری مالی و حتی شرکت های غیر بانکی است که میخواهند خدمات بانکی ارائه دهند.
همچنین، استارتآپها میتوانند بدون نیاز به مجوزهای پیچیده بانکی، خدمات مالی مانند وام، مدیریت حسابها و حتی کارتهای اعتباری را به مشتریان خود ارائه دهند.
در این مدل، APIها به کسبوکارها این امکان را میدهند که خدمات مالی را به شیوهای یکپارچه و بدون نیاز به دخالت مستقیم بانکها به مشتریان خود ارائه کنند. این موضوع باعث شده که بانکداری بهعنوان خدمت یکی از مدلهای بانکداری محبوب در میان کسبوکارهای نوآور باشد و با توجه به تقاضای روزافزون برای خدمات سفارشیسازیشده، BaaS به عنوان یکی از محورهای مهم توسعه بانکداری دیجیتال شناخته شود.
در این حوزه، یک مثال موفق بانک BBVA است که از APIهای خود برای ارائه خدمات مالی به شرکتهای فینتک و کسبوکارهای مختلف استفاده میکند. این بانک با فراهم کردن زیرساختهای بانکی از طریق APIها، به شرکتها اجازه میدهد تا بدون نیاز به داشتن مجوزهای بانکی، خدماتی مانند پرداختها، وامها، و مدیریت حساب را در پلتفرمهای خود ارائه دهند. بهعنوان نمونه، استارتاپهای فینتک میتوانند با استفاده از APIهای BBVA، بدون نیاز به ساخت یک سیستم بانکی کامل، به کاربران خود سرویسهای مالی ارائه کنند. این انعطافپذیری باعث شده که کسبوکارها سریعتر به بازار وارد شوند و خدمات نوآورانهتری ارائه دهند، در حالی که امنیت و ثبات بانکی توسط BBVA تضمین میشود.
تأمین مالی تعبیهشده
تأمین مالی تعبیهشده به معنای ادغام خدمات مالی در پلتفرمهای غیرمالی است. این مدل از بانکداری به کاربران امکان میدهد که به خدمات مالی به طور مستقیم در محیطهایی که به طور سنتی غیرمالی هستند، دسترسی پیدا کنند. برای مثال، یک اپلیکیشن خرید آنلاین میتواند با استفاده از APIهای بانکی، خدماتی نظیر پرداختهای فوری، وام و حتی بیمه را مستقیماً در پلتفرم خود ارائه دهد.
APIها نقش اساسی در تأمین مالی تعبیهشده ایفا میکنند. این فناوری امکان اتصال میان سیستمهای بانکی و پلتفرمهای غیرمالی را فراهم میکند و به کاربران اجازه میدهد که از خدمات مالی به شیوهای سادهتر و سریعتر بهرهمند شوند.
در حوزه تأمین مالی تعبیهشده ، Shopify یکی از نمونههای برجسته است که از طریق سرویس Shopify Capital، به کسبوکارهایی که از پلتفرم آن استفاده میکنند، امکان دریافت وامهای سریع و آسان را فراهم میکند. Shopify Capital به کمک دادههای فروش و عملکرد کسبوکارهای فعال در پلتفرم، بهطور خودکار نیازهای مالی آنها را ارزیابی کرده و وامهایی متناسب با جریان نقدینگی و تاریخچه فروش آنها پیشنهاد میدهد. این فرآیند بدون نیاز به مراجعه به بانک یا تکمیل درخواستهای پیچیده صورت میگیرد و تمامی مراحل از درخواست وام تا دریافت آن در پلتفرم Shopify مدیریت میشود.
APIها در اینجا نقش کلیدی دارند، چرا که به Shopify امکان میدهند تا بهصورت بلادرنگ به دادههای فروش، تراکنشها و عملکرد تجاری کاربران خود دسترسی داشته باشد. با استفاده از این دادهها، وامها بهطور خودکار تأیید و تخصیص داده میشوند و بازپرداختها نیز بهصورت خودکار از طریق فروشهای آتی کسبوکار انجام میگیرد. این سطح از یکپارچگی مالی در پلتفرم Shopify باعث میشود کسبوکارهای کوچک و متوسط بدون نیاز به تعامل با سیستمهای بانکی سنتی، بهسرعت و با شفافیت کامل به منابع مالی مورد نیاز دسترسی پیدا کنند و رشد خود را تسریع بخشند.
نتیجه گیری
در بانکداری باز، APIها باعث اشتراکگذاری امن دادههای مشتریان میان نهادهای مالی شدهاند و به رقابت بیشتر در بازار و توسعه خدمات نوآورانه منجر شدهاند. بانکداری بهعنوان خدمت (BaaS) نیز با ارائه زیرساختهای بانکی به صورت API، کسبوکارهای غیرمالی را قادر ساخته است تا خدمات مالی را به شیوهای ساده و کمهزینه ارائه دهند. در بانکداری متمرکز، APIها یکپارچگی دادهها و امنیت اطلاعات را بهبود داده و تجربه کاربری مشتریان را ارتقا دادهاند. همچنین، تأمین مالی تعبیهشده با ادغام خدمات مالی در پلتفرمهای غیرمالی، امکان دسترسی سریعتر و آسانتر به خدمات مالی را فراهم کرده است.
در نهایت، APIها به عنوان عامل اصلی در ایجاد تحول در صنعت بانکداری، نه تنها به بهبود کارایی و امنیت کمک کردهاند، بلکه زمینهساز نوآوریهای بزرگ و تغییرات ساختاری در مدلهای بانکداری شدهاند. آینده بانکداری دیجیتال به طور فزایندهای به توانایی استفاده از APIها برای توسعه خدمات سفارشی و یکپارچه بستگی دارد، و بانکهایی که از این فرصتها بهرهبرداری کنند، در دنیای رقابتی آینده موفقتر خواهند بود.